De Kanaalkom-site: verzoening van oud en nieuw
De Kanaalkom is een begrip, en niet alleen voor Hasselaren. Het woord roept vooral industriële bedrijvigheid van vroeger op, de gelatine-sfeer. Maar het doet ook denken aan nieuwe mogelijkheden. Het Hasseltse stadsbestuur heeft de ontwikkeling van de Kanaalkom altijd erg belangrijk gevonden en heeft er dadelijk een naam voor bedacht: ‘De Blauwe Boulevard’.
Zoals de naam ‘Blauwe Boulevard’ erg belangrijk was, zo was het ook met de naam van het project: ‘De Kaai’. De Kaai is van oudsher de naam van de site en refereert naar die vroegere industriële bedrijvigheid aan het water. In ons ontwerp wilden we al die dingen verwerken: flaneren langs het water, geborgen wonen, met zicht-op-zee en op een steenworp van gezellige stadsdrukte. Eén been in een geborgen privésfeer, het andere in de stad, in de wereld als het ware. In het BPA is vastgelegd dat in deze wijk enkel wonen is toegelaten.
Couleur locale: een snuifje barok, een vleugje romantiek
Als we met een belangrijke opdracht starten, maken we altijd een soort identiteitsanalyse van de stad in kwestie. Hasselt is voor ons een ‘barokke’ stad. Dat betekent: zin voor detail, voor grandeur, maar ook voor de show er rond; er mooi uitzien, ook en zelfs als het achter die façade wat minder is. De Hasselaar gebruikt het in een erg gewone setting. Deze eigenschap wilden we beslist meenemen in het ontwerp: stedelijke architectuur die erg gewoon en functioneel is, maar tegelijk een tikkeltje monumentaal en ‘chique’, met de allure om er een Palazzo van te maken.
De stad moet bruisen, maar de bewoners moeten zich ook kunnen terugplooien binnen hun eigen microklimaat. Aan de ‘binnenkant’ van de site hebben we een semi-publiek plein voorzien, dat nooit enkel een doorgangsruimte is, maar ook een plek om uit te rusten en bij te praten met bankjes en veel groen. Aan weerszijden hebben we heuse parktuinen voorzien. Voor het ontwerp van de tuinen, het binnenplein en de dijkweg, hebben we beroep gedaan op Wirtz International.
En dan is er uiteraard het water. Water betekent ook dromerigheid, poëzie en romantiek; gevels die in het water weerspiegelen. Water is magisch en raakt ons in het diepst van ons wezen. De plannen van de stad om verderop tegen de Grote Ring een heus ‘stadspark aan het water’ te realiseren, zijn dan ook een schot midden in de roos.
Flaneren op de promenade, een praatje slaan met de buren op de 'piazza'
We zijn als ontwerpers niet alleen bezig geweest met een bouwprogramma, maar ook met de vraag naar identiteit, beeldwaarde en beleving. Hoe maken we deze site tot een echt ‘kwartier’, met een eigen charme en sfeer? De nabijheid van het water leidde als vanzelf tot het idee van de promenade: een dijkweg die een havensfeer oproept, een ‘wandelboulevard’, waarop iedereen zich kan tonen. Dit flaneren, in Zuiderse landen een vast avondritueel, is een vorm van stedelijk theater, van en voor de bewoners, en uiteraard ook voor bezoekers, waar iedereen tegelijk acteur en toeschouwer is. En via de geplande fiets- en voetgangersbrug zal deze promenade via de nieuwe invalsboulevard terug aansluiting vinden met de kop van het kanaal, en opnieuw met de Groene Boulevard.
De Kaai gaat volledig uit van het realiseren van die voetgangersbrug. Deze brug wordt de essentiële fysische link met het Havenkwartier.
We wilden met de verhoogde dijkweg anderzijds, zeker in relatie tot de lage kade, ook een stedelijk element integreren dat rust uitademt voor wie wil bijkomen en een praatje wil slaan met de buur. Een krant lezen bij een kop koffie, met zicht op het water binnen de beslotenheid van het kwartier, zou het natuurlijk af maken. De dijkweg kan niet zonder de Groene Boulevard, maar ook niet zonder een wijkplein. En het is op dat plein dat de diensten van de Scheepvaart hun nieuwe ‘voordeur’ staat. Een serieuze uitbreiding die tegemoet komt aan hun plotse expansie, maar die ook het plein, door middel van een eigen voorpleintje, een typische façade geeft. De dijkweg en het wijkplein, de mondaine promenade en de gezellige piazza, twee contrasterende publieke ruimtes met een eigen karakter en ritme, geven ‘De Kaai’ een broodnodige eigen identiteit.